Slecht Nieuws

7 februari 2020

Waarom dit project?
Het verschijnsel nepnieuws rukt op. Misleidende informatie, verpakt in de vorm van een echt nieuwsbericht, wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om de bewustwording hierover te vergroten en om mensen te leren hoe ze deze berichten kunnen herkennen.

Wat houdt het project in?
In de game Slecht Nieuws kruip je in de rol van de bad guy, oftewel de nepnieuwsmaker. Spelers krijgen de taak om ontwrichtende en zo geloofwaardig mogelijke desinformatie te produceren, en daarbij tegelijkertijd zoveel mogelijk mensen te bereiken en te beïnvloeden. Om dat te doen krijgen ze de beschikking over alle methodes van nepnieuwsmakers, zoals dubieuze nieuwssites, botnetwerken en internationale connecties. Op deze manier ervaren spelers zelf hoe nepnieuws werkt en hoe ze het kunnen herkennen.

De aanname van DROG was dat door mensen te ‘vaccineren’ door ze zelf nepnieuws te laten maken, het geleerde langer beklijft

Wat is de bijdrage van en aan de Creatieve Industrie?
DROG, een groep specialisten op het gebied van desinformatie, vroeg ontwerpbureau Gusmanson om te helpen bij het ontwikkelen van een serious game rondom nepnieuws. Bas Janson van Gusmanson: “DROG wilde hierbij de inoculatie-theorie, oorspronkelijk afkomstig uit de sociale psychologie, toepassen: het idee dat mensen kunnen worden ‘gevaccineerd’ tegen valse informatie door ze bloot te stellen aan kleine beetjes informatie. De aanname van DROG was dat door mensen te ‘vaccineren’ door ze zelf nepnieuws te laten maken, het geleerde langer beklijft. Deze aanname wilden ze gelijk laten testen door onderzoekers van het Social Decision-Making Lab van de Universiteit van Cambridge.”

Tijdens de ontwikkeling van de game werkten DROG, Gusmanson en PhD-onderzoeker Jon Rozenbeek van de Universiteit van Cambridge intensief samen. “We hebben een vrij brede doelgroep gedefinieerd; de game is bedoeld voor iedereen die wel eens het nieuws leest en kwetsbaar is voor desinformatie. Het spel moest dus heel toegankelijk zijn, voor iedereen te begrijpen en geschikt voor een groot publiek. Daarom wilden we de interactie zo simpel mogelijk houden en hebben we gekozen voor vragen met steeds twee keuzemogelijkheden. Dat is ongeveer de meest simpele interactie die je kunt bedenken. Op die manier is er bovendien alle aandacht voor het verhaal. Ook hebben we deze demo’s getest met behulp van de methode ‘hallway testing’, waarbij we de demo’s lieten testen door willekeurige mensen op straat. Al snel bleek dat de simpele interactie heel goed werkte. Het grappige is dat wij als Gusmanson helemaal geen ervaring hebben met het ontwerpen van games, want we zijn eerst en vooral interactie-ontwerpers. Maar ik denk dat we het vraagstuk daardoor juist op een verrassende manier hebben benaderd.”

“De interactie was echt de basis, pas daarna zijn we gaan nadenken over de naam en de visuele stijl. We besloten om de game er heel schreeuwerig uit te laten zien, met felle kleuren. Dat past namelijk bij de lelijke wereld van desinformatie, waarvan je als speler onderdeel wordt. ”

De vraag die centraal stond in het onderzoek van Rozenbeek, was: word je echt weerbaarder tegen desinformatie door het spelen van de game? “Het eerste onderzoek is inmiddels gepubliceerd en er blijkt inderdaad een significant verschil te zijn: de data laten een afname zien van 21% in hoe vatbaar spelers zijn voor misleiding door nepnieuwsberichten, en er is geen relevant verschil op basis van leeftijd, opleidingsniveau of politieke kleur. Tijdens het ontwikkelen van de game heeft Jon Rozenbeek ook steeds gecontroleerd of we de inoculatie-theorie goed toepasten.”

Hoe nu verder?
“De komende tijd willen we het concept van de game inzetten om specifieke doelgroepen aan te spreken. We zoeken naar geschikte toepassingen, zo zijn we bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen van een aangepaste versie van de game voor in klaslokalen, waarbij je de game in teams speelt. En we willen de game in een andere vorm aanbieden aan organisaties die hun medewerkers willen ‘vaccineren’ tegen desinformatie.”