Metamorphism

12 februari 2020

Waarom dit project?
Het bestaan van onbewerkte, natuurlijke materialen die gebruikt worden in traditionele ambachten, wordt bedreigd door verschillende ontwikkelingen zoals klimaatverandering, ontbossing en de voortdurende verspreiding van vervuilende stoffen zoals plastic. Met het verdwijnen van de materialen verdwijnt ook de kennis van die ambachten. Tegelijkertijd worden er nieuwe natuurlijke materialen gemaakt. Met haar Metamorfose-project stelt ontwerper Shahar Livne de vraag wat er door de mens is gemaakt en wat er op natuurlijke wijze is ontstaan, en hoe deze twee kanten elkaar beïnvloeden. Ook onderzoekt ze de manier waarop wij als mens naar plastic kunnen kijken, naast het idee van plastic als vervuilend materiaal.

Wat houdt het project in?
Shahar schetst een beeld van de nabije toekomst. In de toekomst kan plastic op petroleumbasis alleen uit de natuur worden gewonnen. Het resultaat van haar onderzoek is een nieuw kleiachtig materiaal, gemaakt van weggegooid plastic en sediment van afvalstromen - deels organisch en deels kunstmatig. Ze stelt zich voor dat toekomstige generaties dit nieuwe speculatieve materiaal, "Lithoplast", beschouwen als een waardevolle grondstof die ze ontginnen. Met hitte en druk imiteerde Shahar de natuurlijke geologische processen die we metamorfose noemen - hetzelfde proces dat kalksteen omzet in marmer. Shahar gebruikt dat materiaal als medium om objecten van te maken. “Zo laat ik zien wat je met het materiaal kunt doen. Elk object moet een bestaansreden hebben die te maken heeft met het grotere verhaal - dat kan ook filosofisch zijn. Ik heb bijvoorbeeld een klok gemaakt die gaat over het idee van tijd en verandering. En een bank die te maken heeft met een Japanse Zen-praktijk van reflecteren op de veranderingen in de natuur.”

Het doel is om een discussie op gang te brengen over wat voor soort toekomst mensen wel en niet willen. Ik laat iets zien dat nog niet bestaat, zodat we het heden beter kunnen begrijpen

Shahar noemt zichzelf een conceptueel materiaalontwerper. “Ik werk op een conceptuele manier met materiaal. Ik houd me niet alleen bezig met het materiaal zelf, maar ik gebruik het ook om een groter verhaal te vertellen. Soms grenst het ook aan kunst. "De bedoeling van Metamorfose is om mensen aan het denken te zetten. Mijn blik als ontwerper is neutraal. Ik schets een bepaald beeld van de toekomst en ik hoop dat mensen erover gaan nadenken en er een mening over vormen. Tegelijkertijd onderzoek ik hoe dit nieuwe materiaal kan worden gebruikt als basis voor nieuwe ontwerpen."

Voor de ontwikkeling van Lithoplast dook Shahar de geologiewereld in. Ze deed wetenschappelijk onderzoek en werkte samen met een geoloog die een nieuw soort natuurlijk voorkomend plastic gesteente in Museon in Den Haag opnam. Ook interviewde ze Patricia Corcoran, een Canadese onderzoeker die als eerste onderzoek deed naar de natuurlijke vorming van plastic gesteenten en deze 'Plastiglomerates' noemde.

Wat is de bijdrage van en aan de creatieve industrie?
Met behulp van de Speculatieve/Kritische Ontwerp-methode, bedacht door Anthony Dunne en Fiona Raby, stelt Shahar zich een mogelijke toekomst voor. “Deze methode kan twee kanten op, één die gaat over een alternatieve realiteit, en één die gaat over een mogelijke realiteit. Ik werkte met de tweede. De methode bestaat niet uit een stappenplan, maar is eerder een manier om een onderwerp te benaderen. Het doel is om een discussie op gang te brengen over wat voor soort toekomst mensen wel en niet willen. Ik laat iets zien dat nog niet bestaat, zodat we het heden beter kunnen begrijpen.”

“Ik heb mijn eigen manier van werken ontwikkeld, waarbij ik in lagen werk. In dit geval heb ik op veel verschillende manieren naar plastic gekeken en het onderwerp bijna als een soort detective onderzocht. Vanuit wetenschappelijk oogpunt heb ik de correcte verwerking en ontwikkeling van Lithoplast onderzocht. Cultureel gezien dacht ik na over hoe mensen zich verhouden tot dit nieuwe materiaal. Daarnaast heb ik het onderwerp ook onder andere vanuit milieu- en filosofisch oogpunt benaderd.”

Hoe nu verder?
In de komende periode wil Shahar het nieuwe materiaal verder onderzoeken en kijken of ze er grotere objecten van kan maken, om het nut van het materiaal beter aan te tonen.