City Lab Eindhoven

4 februari 2020

Waarom dit project?
Stratumseind is de drukste uitgaansstraat van Eindhoven en de langste van Nederland, met meer dan 50 kroegen over een lengte van 250 meter. Op een drukke dag zijn er 20.000 feestgangers te vinden. Dat loopt niet altijd goed af en jaarlijks zijn er zo’n 400 geweldsincidenten. De gemeente Eindhoven wil Stratumseind veiliger en aantrekkelijker maken zonder kroegen te sluiten of meer politie in te zetten en besloot om er een living lab van te maken.

Wat houdt het project in?
In het City Lab werken bedrijven, kennisinstellingen, overheden en gebruikers met elkaar samen om tot vernieuwende producten en diensten te komen, met als doel om de uitgaansstraat veiliger en aantrekkelijker te maken. In dit living lab monitoren en experimenteren onderzoekers allerlei innovaties op het snijvlak van technologie, sociologie, geweldbeheersing en crowdmanagement, met het uitgaanspubliek als onderdeel van het experiment. De straat is uitgerust met technologie om niet-privacygevoelige data over de activiteit op straat te verzamelen via onder meer slimme lantaarnpalen, slimme sensoren, camera’s en microfoons. Op basis daarvan wordt er geëxperimenteerd met subtiele interventies, bijvoorbeeld met behulp van geur en licht, om gedragsverandering te beïnvloeden en agressie te verminderen. Ook zijn er experimenten gedaan met geluidscamera’s, die zijn geprogrammeerd om afwijkend, agressief geluid te herkennen. Zodra er afwijkend geluid wordt geregistreerd gaat er automatisch een notificatie naar de meldkamer, die via een camera kan beoordelen of er politie-inzet nodig is. Het geluid is niet meer terug te horen en er worden geen audio-opnames gemaakt.

Designing Out Crime is een voorbeeld van een ontwerpmethode waarbij de straat ‘zachter wordt gemaakt’ door via het ontwerp agressief gedrag te verminderen

Wat is de bijdrage van en aan de Creatieve Industrie?
Binnen het living lab spelen ontwerpers en ontwerpmethodieken een belangrijke rol. Ontwerpers brengen kennis over technologie en gedrag samen, onder meer door interventies te ontwerpen die zorgen voor gedragsverandering. Projectleider Tinus Kanters: “Designing Out Crime is een voorbeeld van een ontwerpmethode waarbij de straat ‘zachter wordt gemaakt’ door via het ontwerp agressief gedrag te verminderen. Zoals het project ‘Temmende Terrassen’, waarbij ontwerpers, kroegbaas, pandeigenaar en criminologen samenwerkten om tot een nieuw ontwerp van het terras te komen. Van de politie moest het terras na 12 uur ’s nachts worden afgebroken, omdat agressieve jongeren anders gingen gooien met de tafels en stoelen. Dat was jammer, want een terras maakt de straat tegelijkertijd gezellig en ‘zachter’. Het resultaat van het project is een verhoogd terras, wat een psychologische barrière opwerpt en zo voorkomt dat jongeren erop gaan staan. Grote kleurrijke parasols verhogen de sfeer en de drankjes zijn duurder, wat een bepaald publiek uitsluit.”

Daarnaast wordt binnen het City Lab geëxperimenteerd met nudging door geur en licht. Bij sommige experimenten komen de onderzoekers tot de conclusie dat een bepaalde interventie niet werkt, wat ook waardevolle informatie is. Dit toont bovendien goed de meerwaarde van een living lab aan, want resultaten uit lab-experimenten slaan nou eenmaal niet altijd aan in de echte wereld. Een belangrijk uitgangspunt van het living lab is het open karakter. De opgedane kennis wordt gedeeld met onder meer andere steden, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en verschillende Europese kennisnetwerken.

Hoe nu verder?
De werkwijze binnen het living lab is een succes en daarom wordt het project de komende tijd uitgerold door de hele binnenstad: van Stratumseind naar City Lab. Een belangrijk doel voor de komende periode is om de samenwerking te versterken met burgers ofwel eindgebruikers. Kanters: “We willen heel graag meningen horen over waar wij mee bezig zijn. Want we kunnen wel van alles bedenken met de nieuwste technologieën, maar is het wel wenselijk? En zitten mensen er überhaupt op te wachten? Maar het blijkt nog best lastig om burgers te betrekken, we hebben nu een klankbordgroep met zo’n veertig mensen. Veel te weinig nog. Daarom focussen we ons nu eerst op bestaande clubs in en rond Eindhoven.”